Wednesday, 21 May 2014

Орос хэлний хичээл - Нэр үгийн олон тоо

Олон тооны хувирал
Энэ бүлэгт  олон тоон дээрх нэр үгсийн тийн ялгалын хувирлыг тус тус үзнэ.

***Нэрлэхийн тийн ялгал
Эр болон эм үг нь
  • олон тоон дээр төгсгөлийг авна.
  • г, к, х, ж, ч, ш, щ - гийгүүлэгчийн ард төгсгөл авна.
Саармаг үг нь
  • төгсгөл авна.
  • -е - ээр төгссөн бол төгсгөл авна.
Жишээ:
Эр болон эм үг
  -ы : стол - столы,
  -и : музей - музей, календарь - календари, этаж - этажи, внук - внуки(ач), врач - врачи(эмч)
Эм үг
  -ы : газета - газеты
  -и : студентка - студентки, подруга - подруги, песня - песни, ночь - ночи
Саармаг үг :
  -а : окно - окна, слово - слова
  -я : поле - поля(зүлэг), упражение - упражения(дасгал ажил)
!Зарим эр үг олон тоон дээр -а/я төгсгөл авдаг.
   дом - дома, лес - леса, город - города, профессор - профессора,
   учитель - учителя, паспорт - паспорта, голос - голоса
!Зарим эр болон саармаг үгс олон тоон дээр -ья төгсгөл авдаг .
   сын - сыновья, брат - братья, друг - друзья
   стул - стулья, дерево - деревья
!Зарим үгсийн олон тооны хэлбэр нь уг үгнээсээ огт өөр байдаг .
  человек - люди, ребёнок - дети
!Тоологддоггүй нэр үгс(олон тоогоор хувирдаггүй үгс)
  время, вода, молоко, мясо, любовь, дружба
!Зөвхөн олон тоон дээр байдаг үгс
  часы, очки, деньги, брюки, каникулы
!Олон тоо болон тийн ялгалаар огт хувирдаггүй үгс
  кино, пальто, хобби, меню, интервью, такси, кафе,
  радио, евро, пианино, метро, кофе

*** Харьяалахын тийн ялгал
Эр үг :
  • Үндсэн гийгүүлэгчээр төгссөн бол -ов төгсгөл авна.
  • -ц-ээр төгссөн үг нь өргөлт нь төгсгөлдөө байвал -ов, үндсэндээ байвал -ев төгсгөл авна.
  • -й төгссөн үг нь -ев төгсгөл авна.
  • -ж,-ч,-ш,-щ-ээр төгссөн эр үг нь -ей төгсгөл авна.
  • -ь-ээр төгссөн эр үг -ей төгсгөл авна.
Жишээ : 
  • билет - билетов, дипломат - дипломатов
  • конец - концов,, месяц - месяцев, иностранец - иностранцев
  • герой - героев, музей - музеев
  • карандаш - карандашей, врач - врачей
Эм үг :
  • -а - аар төгссөн эм үгийн -а-г нь хасч бичнэ.
  • -а - г хасч бичихэд сүүлийн гийгүүлэгч эгшиггүйдвэл сүүлийн хоёр гийгүүлэгчийн дунд -о жийрэглэнэ.
  • -энэ үед сүүлийн 2 гийгүүлэгчийн урд талын гийгүүлэгч ж,ч,ш,щ бөгөөд үгийн үндсэндээ өргөлттэй бол -е-г жийрэглэнэ.
  • -я - аар төгссөн эм үгийн -я-г нь хасч бичнэ.
           -я - г хасч бичихэд сүүлийн гийгүүлэгч эгшиггүйдвэл сүүлийн хоёр гийгүүлэгчийн дунд -е - г жийрэглэнэ.
         -энэ үед сүүлийн гийгүүлэгчийн ард -ь бичих тохиолдол байдаг.
  • -ья төгссөн эм үг -ей төгсгөл авна.
  • -ь-ээр төгссөн эм үг -ей төгсгөл авна.
  • Зарим дүрмийн бус хувирдаг эм үгс
Жишээ : 
  • газеты - газет, женщины - женщин, страница - страниц, фирма - фирм
  • сумка - сумок, студентка - студенток
  • ложка - ложек, точка - точек
  • песня - песен
  • деревня - деревень, неделя - недель
  • семья - семей
  • мать - матерей, дочь - дочерей
Саармаг үг :
  • гийгүүлэгч + о төгсгөлтэй бол -о - г хасна
  • -о - г хасч бичихэд сүүлийн гийгүүлэгч эгшиггүйдвэл сүүлийн хоёр гийгүүлэгчийн дунд -о жийрэглэнэ
  • гийгүүлэгч + е төгсгөлтэй бол -ей төгсгөл авна
  • -ие - ээр төгссөн бол -ий төгсгөл авна

Жишээ : 
  • окно - окон
  • поле - полей
  • здание - зданий, общежитие - общежитий

*** Өгөх орших
Эр үг : билеты - билетам, дипломаты - дипломатам
Эм үг : газеты - газетам, женщины - женщинам
Саармаг үг : окна - окнам

*** Заах
Эр үг болон эм үг :
  •     Идэвхгүй зүйлс нь хувирахгүй.
  •     Хүн, амьтан гэж мэт идэвхтэй зүйлс нь харьяалахын тийн ялгалтай адил хувирна.
Саармаг үг : хувирахгүй
Жишээ : 
  • Эр үг : билеты - билеты дипломаты - дипломатов
  • Эм үг : газеты - газеты, женщины - женщин
  • Саармаг үг : окно - окна

*** Үйлдэх
Эр үг : билеты - билетами, дипломаты - дипломатами
Эм үг : газеты - газетами, женщины - женщинами
Саармаг үг : окна - окнами

*** Угтварт
Олон тоон дээрх угтварт тийн ялгалын төгсгөл нь -ах,-ях хоёр юм.
  • Олон тооны төгсгөл нь -ы бол -ах төгсгөл авна.
  • Олон тооны төгсгөл нь -и бол -ях төгсгөл авна.
  • Сүүлийн гийгүүлэгч нь г,к,х,ж,ч,ш,щ,ц - н бол -ах төгсгөл авна
  • Олон тооны төгсгөл нь -я юмуу -ья байдаг эр болон саармаг үгс нь -ях төгсгөл авна.
Жишээ : 
  • Эр үг : билеты - билетах, дипломаты - дипломатах, врач - врачах, брат - братьях, друг - друзьяах, сын - сыновьях
  • Эм үг : газеты - газетах, женщины - женщинах, улица - улицах
  • Саармаг үг : окна - окнах, поле - полях, дерево - деревьях


Орос хэлний хичээл - Угтварт тийн ялгал - Предложный падеж

Угтварт тийн ялгал - Предложный падеж
Энэ бүлэгт угтварт тийн ялгалын
  • Нэр үгийн хувирал
  • Төлөөний үгийн хувирал
  • Тэмдэг нэрийн хувирал
  • Хамт хэрэглэгддэг угтварууд
  • Хамт хэрэглэгддэг үйл үгсийн тухай тус тус үзэх болно. 

***Нэр үг
Угтварт тийн ялгал нь дандаа угтвартай хамт хэрэглэгддэг. -ком/чём гэсэн асуултад хариулагдана. Нэр үг нь угтварт тийн ялгалаар хувирахдаа хүйснээсээ үл хамаарч бүгд төгсгөл авна.
Эр үг : город - в городе, музей - в музее, словарь - в словаре
Саармаг үг : письмо - в письме, море - на море
Эм үг : комната - в комнате, деревня - в деревне
! - ээр төгссөн эм үгийн төгсгөл нь болж хувирна.
    площадь - на площади
! -ия - аар төгссөн эм үг, -ие - ээр төгссөн саармаг үг нь -ии болж хувирна.
    здание - в здании, Россия - в России
 ! Зарим эр үг нь в/на угтварын ард -е төгсгөл биш -у төгсгөл авна.
    лес - в лесу, сад - в саду, берег - на берегу(эрэг дээр), пол - на полу(шалан дээр), аэропорт - в
    аэропорту(онгоцны буудал)
 
***Төлөөний үг
Я - мне                              Мы - нами
Ты - тебе                           Вы - вами
Он/она - им/ей                  Они - ими
 
***Тэмдэг нэр
Тодотгож байгаа нэр үг нь
Эр юм уу саармаг үг бол
   -ый/ой төгсгөлтэй үг нь -ом болж хувирна.
   -ий төгсгөлтэй бол -ем болно.
Эм үг бол
  -ый/ой төгсгөлтэй үг нь -ой болж хувирна.
  -ий төгсгөлтэй бол -ей болно.
Олон дээр байгаа үг бол
  -ый төгсгөлтэй үг нь -ых болж хувирна.
  -ий/ой төгсгөлтэй бол -их болно.
Жишээ нь:
Эр үг болон саармаг үг : новом, зимнем, дорогом
Эм үг : новой, зимней, дорогой
Олон тоо дээрх үг: новых, зимних, дорогих
 
***Угтварууд
в + чём
       1. тэнд энд гэсэн байршлийн утгыг илэрхийлэхдээ
             - битүү газрын доторхийг илэрхийлнэ. Жш: в столе(ширээн дотор), в комнате
             - Улс орон болон ихэнх газар нутгийн нэртэй хамт хэрэглэнэ. Жш: в Россий, в Москве
       2. -- сард гэсэн утгыг илэрхийлнэ.
            январь - в январе, февраль - в феврале, март - в марте, апрель - в апреле, май - в мае
       3. --
на + чём
       1. тэнд энд гэсэн байршлийн утгыг илэрхийлнэ.
             - Задгай газрыг илэрхийлэхэд хэрэглэнэ. Жш: на столе(ширээн дээр), на станции
               (буудал дээр)
             - Үйл ажиллагаа болох газрыг илэрхийлэхэд хэрэглэнэ. Жш: на концерте, на выставке
             - Зүг чиг, арал гэх мэтийг илэрхийлэхэд хэрэглэнэ. Жш: на юге(өмнө зүгт),  
                на острове Чеджудо
               !Битүү газар юм шиг хэрнээ на угтвар авдаг үгс бий. Жш: на почте, на вокзале, на 
               заводе
       2. играть на чём буюу хөгжмийн зэмсгээр тоглох гэсэн утгыг илэрхийлнэ.
             Она играет на флейте.
       3. ехать/ездить на чём буюу унаагаар явах гэсэн утгыг илэрхийлнэ.
             Я езжу в школу на велосипеде.
       3. -- долоо хоногт гэсэн утгыг илэрхийлнэ.
             - У нас есть экскурсия на этой неделе. Энэ долоо хоногт явган аялалтай.
о + чём - юуны тухай
   Папа говорит о книге. - Аав номын тухай ярив.
   Я думаю о брате. - Би (дүүгийнхээ тухай) дүүгээ бодож байна.
   Теперь она знает о новом учителе.
   ! о угтвар нь нэгдүгээр биеийн төлөөний үгийн өмнө орохдоо обо мне болж хувирна.
 
***Үйл үгс
вспоминать о ком/чём - санах/дурсах
    Она часто вспоминает о том, когда она жила и училась в Петербурге. - Тэр Петербургт сурч,
    амьдарч байсан үеэ байнга дурсдаг.
ехать на + чём(унаа) - унаагаар явах
    Мы едем в центр города на автобусе. - Бид хотын төвөөр автобусаар явна.
ездить на + чём(унаа) - унаагаар явах(дараа тайлбарлая)
    Мы ездили в деревню на машине. Бид хөдөө машинаар явж ирсэн.
заботиться о ком/чём - санаа зовох
играть на чём - хөгжмийн зэмсгээр тоглох
    С девства она учится играть на скрипке. - Тэр багаасаа хийл тоглож сурсан.
 
 

Tuesday, 20 May 2014

Орос хэлний хичээл - Үйлдэхийн тийн ялгал

Үйлдэхийн тийн ялгал
Энэ бүлэгт үйлдэхийн тийн ялгалын
  • Нэр үгийн хувирал
  • Төлөөний үгийн хувирал
  • Тэмдэг нэрийн хувирал
  • Хамт хэрэглэгддэг угтварууд
  • Хамт хэрэглэгддэг үйл үгсийн тухай тус тус үзэх болно.

 
*** Нэр үг
Үйлдэхийн тийн ялгалаар хувирсан үг нь өгүүлбэрт дангаараа орохдоо шууд бус тусагдахууны үүрэг гүйцэтгэж, -кем/хэнээр? -чем/юугаар? гэсэн асуултад хариулагдана.
Эр үг нь
  • гийгүүлэгчээр төгссөн бол төгсгөл нь -ом болж хувирна.
  • й болон ь-ээр төгссөн бол төгсгөл нь -ем/-ём болж хувирна.
Саармаг үг нь
  • о-оор төгссөн бол төгсгөл нь -ом болж хувирна.
  • е-ээр төгссөн бол төгсгөл нь -ем/ём болж хувирна.
  • мя-аар төгссөн бол төгсгөл нь -менем болж хувирна.
Эм үг нь
  • а-аар төгссөн бол төгсгөл нь -ой болж хувирна.
  • я-аар төгссөн бол төгсгөл нь -ей/ёй болж хувирна.
  • ь-аар төгссөн бол төгсгөл нь ью болж хувирна.
 
Жишээ нь:
Эр үг :
  Антон - Антоном, брат - братом
  музей - музеем, Сергей - Сергеем
  писатель - писателем словарь - словарём, рубль - рублём
Саармаг үг :
  утро - утром, молоко - молоком
  здание - зданием, солнце - солнцем
  имя - именем, время - временем
Эм үг :
  Анна - Анной, зима - зимой
  Мария - Марией, семьяа - семьёи
  ночь - ночью, любовь - любовью
!Дүрмийн бус худирдаг үгс: мать - матерью, дочь - дочерью
 
***Төлөөний үгс
Я - мной                                Мы - нами
Ты - тобой                             Вы - вами
Он/она - им/ей                      Они - ими
 
***Тэмдэг нэр
Үйлдэхийн тийн ялгалаар хувирсан нэр үгийг тодотгож буй тэмдэг нэр нь дараах байдлаар хувирна. Тодотгож буй үг нь
Эр үг юмуу саармаг үг бол
   -ый төгсгөлтэй үг нь -ым
   -ий/ой төгсгөлтэй үг нь -им
Эм үг бол
  -ый/ой төгсгөлтэй үг нь -ой
  -ий төгсгөлтэй үг нь -ей
Олон тоон дээрх үг бол
   -ый төгсгөлтэй үг нь -ыми
   -ий/ой төгсгөлтэй үг нь -ими
тус тус хувирна.
Жишээ нь:
Эр үг болон саармаг үг : новым, зимним, дорогим
Эм үг : новой, зимней, дорогой
Олон тоон дээрх үг : новыми, зимними, дорогими
 
***Угтвар
с + кем/чем - хэнтэй/юутай
! мной-той хамт хэрэглэхдээ со мной болно.
   Мы с братом играем в теннис.
   Я пью кофе с сахаром.
   Я пила чай с новым школьником.
   Сейчас её дети играют в футбол с друзьями.
   Мы с Анной часто вместе делаем домашнее задание.
над + чем - дээр
   Картина висит над столом.
под + чем - доор
   Кошка спит под столом.
перед + чем - урд
за + чем - ард
   Дети иргают перед/за домом.
между + чем - дунд 
  Дом находится между аптекой и банком.
 
*** Үйл үг
быть чем - юу болох
    Я буду президентом. - Би ерөнхийлөгч болно.
владеть чем - эзэмших,
заниматься чем - юугаар хичээллэх
    Мы занимаемся спортом. - Бид спортоор хичээллэдэг.
интересоваться чем - юуг сонирхох
пользоваться - эмчлүүлэх
поздравлять с чем - юуны мэнд/баяр хүргэх
   Поздравляю вас с днём рождения - Танд төрсөн өдрийн мэнд хүргэе.
   С новыс годом - Шинэ жилийн мэнд
стать чем - байх
    Я хочу стать художником - Би зураач болмоор байна.
считаться чем - юугаар хүндлэгдэх, бодогдох
являться чем - юугаар танигдах
   Москва является столицей России.
 
*** Хэрэглээ
1. Бусдад үйлдэгдэх төлөвт байгаа үйл үг(монгол хэл дээрх албан ёсны хэллэгийг нь мэдэхгүй байна)-ийн жинхэнэ үйлийн эзнийг илэрхийлэхэд хэрэглэнэ. Жишээ нь :
   Стихи читаются поэтом - (Шүлэг яруу найрагчаар уншигдаж байна) Яруу найрагч шүлэг     уншиж байна.
2. Үйлийг үйлдсэн хэрэгсэлийг илэрхийлэхэд хэрэглэнэ.
   Я пишу ручкой/крандашом - Би үзгээр/харандаагаар бичиж байна.
   Она открыла дверь клучом и вошла комнату. - Тэр түлхүүрээр хаалга онгойлгон өрөөнд орж ирлээ.
   Мальчик ест кашу ложкой. - Хүү халбагаар каш ууж байна.
3. Ажил мэргэжил, чадвараа илэрхийлэхэд
   Кем вы работаете? - Та юугаар ажилладаг вэ?
   Я работаю учителем/медсестрой - Би багшаар/сувилагчаар ажилладаг. (Би багш/сувилагч)
   Мой брат работает учителем в этой школе всю жизнь.

Monday, 19 May 2014

Eclipse - Error occured. See the .log file

Eclipse ажиллуулах гэтэл дараах алдааг заагаад ажиллахгүй байлаа.
Error occured. See the .log file
Энэ алдаа нь миний хамгийн сүүлд ажиллаж байсан ажлын талбар(workspace) - ыг уншуулахад гарч байна. Харин бусад ажлын талбарыг уншуулахад ясар ч асуудалгүй асаж байна. .log файлаа шалгатал хамгийн сүүлд бичигдсэн лог нь

!MESSAGE An internal error occurred during: "Initializing Spring UAA".
!STACK 0
java.lang.IllegalStateException: Job manager has been shut down.
 at org.eclipse.core.internal.jobs.JobManager.schedule(JobManager.java:1114)
 at org.eclipse.core.internal.jobs.InternalJob.schedule(InternalJob.java:430)
 at org.eclipse.core.runtime.jobs.Job.schedule(Job.java:462)
 at org.springframework.ide.eclipse.internal.uaa.UaaManager.start(UaaManager.java:382)
 at org.springframework.ide.eclipse.uaa.UaaPlugin$1.run(UaaPlugin.java:83)
 at org.eclipse.core.internal.jobs.Worker.run(Worker.java:53)


Google-дэж байгаад дараах аргыг оллоо.
1. command цонхоо ажиллуулад
2. eclipse хадгалсан хавтас руугаа ороод
3. дараах коммандыг ажиллуулаарай.
eclipse -clean -clearPersistedState




Tuesday, 13 May 2014

Eclipse дээр Андройд аппликейшн үүсгэх

Андройд аппликейшнаа байгуулахын өмнө eclipse, jdk, android sdk -уудыг татсан мөн eclipse дээр тохиргоонуудыг хийсэн байх ёстой. Энэ шатыг алгасаад шууд аппликейшн байгуулахаас эхлэе.
1. Шинэ аппликейшн үүсгэнэ.


2. Байгуулсан аппликейшн маань дараах байдалтай харагдана. (Project Explorer)
src, res болон gen хавтаснууд хоосон байна.
Эдгээр нь тус бүрдээ дараах файлуудыг хадгална.

src - эх код файлуудыг хадгална.
res - хэрэглэгчийн интерфейсийг үүсгэхэд хэрэглэгдэх layout xml файлууд, төрөл бүрийн имиж файлуудыг хадгална. Энэхүү хавтсыг нээж харъя.
    

gen - прожектыг "Build" хийхэд layout xml файлуудыг ашиглан автоматаар үүсдэг жава код файлууд. Өмнөх layout-ын тухай бичлэгэн дээр тайлбарласан байгаа. (Eclipse дээр прожектоо автоматаар тохиргоо хийлгэдэг болгохын тулд Project -> Build Automatically идэвхтэй болгоорой. )

3. Эхлээд src хавтсан дотор common нэртэй package байгууллаа. Энэ дотор бусад классууд дундаа хэрэглэх классуудыг байгуулж байх болно.

4. Хамгийн эхэнд өөрийн гэсэн FragmentActivity класс байгуулъя. Энэ классаа BaseFragmentActivity нэртэй FragmentActivty классаас уламжилсан класс юм.
Активити гэдэг нь нүдний өмнө ил(foreground) ажиллаж, хэрэглэгчийн үйлдэлд хариу өгч байдаг зүйл юм. Харин фрагмент нь өөрийн гэсэн амьдралын мөчлөгтэй, тусдаа үйл ажиллагаатай активити доторх нэг модул юм. Шинээр байгуулах активити нь FragmentActivty классыг нь уламжлан авснаар фрагментыг ашиглах боломжтой болно.
 







Орос хэлний хичээл - Заахын тийн ялгал

Энэ бүлгээс заахын тйин ялгалын
  • Нэр үгийн хувирал
  • Төлөөний үгийн хувирал
  • Тэмдэг нэрийн хувирал
  • Хамт хэрэглэгддэг угтварууд
  • Заахын тийн ялгалаар хувирсан тусагдахуун хэрэглэдэг үйл үгсийн тухай үзэх болно.
*** Нэр үг
Заахын тийн ялгалаар хувирсан үг нь өгүүлбэрт дангаараа орохдоо шууд тусагдахууны үүрэг гүйэтгэж, -кого/хэнийг? -что/юуг? гэсэн асуултад хариулагдана.
Эр болон саармаг үгийн төгсгөл нь хувирахгүй.
Эм үг нь -у/ю төгсгөл залгагдана.
! -ь-ээр төгссөн эм үг нь хувирахгүй
! Эр үгс дунд хүн, амьтан зэрэг идэвхтэй биетийг нэрлэсэн үг нь харьяалахын тийн ялгалтай адил хувирна. (-а/-я төгсгөл залгагдана. -а/-я-аар төгссөн эр үг нь эм үгтэй адил хувирна
Жишээ:
Эр үг: журнал - журнал, музей - музей, словарь - словарь
Саармаг үг: слово - слово, здание - здание
Эм үг: музыка - музыку, песня - песню, осень - осень

*** Төлөөний үг
Я - меня                                  Мы - нас
Ты - тебя                                 Вы - вас
Он/она - его/её                       Они - их
3 дугаар биеийн төлөөний үг нь зөвхөн хүнийг ч биш эд зүйлсийг хүртэл төлөөлнө.

*** Тэмдэг нэрийн хувирал
Тэмдэг нэрийн тодотгож буй нэр үг нь заахын тийн ялгалаар хувирсан бол дараах байдлаар хувирна. Тодотгож буй үг нь
Эр үг бол : 
идэвхтэй нэр үг бол: ый/ой-р төгссөн тэмдэг нэр нь -ого, ий-р төгссөн тэмдэг нэр нь -его
идэвхгүй нэр үг бол: хувирахгүй
Саармаг үг бол : ый/ой-р төгссөн тэмдэг нэр нь -ое, ий-р төгссөн тэмдэг нэр нь -ее
Эм үг бол : ый/ой-р төгссөн тэмдэг нэр нь -ую, ий-р төгссөн тэмдэг нэр нь -юю
Олон тоон дээрх үг бол : ый-р төгссөн тэмдэг нэр нь -ых, ий/ой-р төгссөн тэмдэг нэр нь -их
тус тус төгсгөлүүд залгагдана.
 
*** Хамт хэрэглэгддэг угтварууд
в/на что(газар/орон) - хаашаа
на что(ялгаа) - харьцуулахад
в что(цаг/гараг) - хэдэн цагт, аль гарагт
в что(спорт)  - юугаар (играть)
за что(шалтгаан) - юуны тулд (баярлах, уучлалт хүсэх)
через хугауаа - юуны дараа
 
Жишээ:
Куда вы идёте? Я иду в школу.
Он едет в Россию.
Мы идём в центр города. - Бид хотын төв рүү явж байна.
Давай встретимся в 5 часов. - 5 цагт уулзацгаая.
В воскресение мы была в зоопарке.
Извините за беспокойство. - Тав тухыг тань алдагдуулсанд уучлаарай.
Спасибо за помощь
Через минуту начинается фильм.
 
*** Хамт хэрэглэгддэг үйл үгс
благодарить кого за что/шалтгаан/ - баярласнаа илэрхийлэх/албан ёсны хэллэгт/
жаловать кому на что /шалтгаан/ - таалагдахгүй байх
звать кого(хэнийг) - дуудах/нэрлэх
знать кого/что(хэнийг,юуг) - мэдэх
играть в что(спорт) - тоглох
изучать что - судлах
купить что - худалдан авах
любить что(юунд) - дуртай
надеяться на что(юунд) - найдах
поздравлять кого(хэнд) с чем(юуны) - мэнд хүргэх/баяр хүргэх
показывать что - харуулах/үзүүлэх
приглашать кого куда(хаашаа) - урих
просить кого + ХҮҮ(үйл үг) - гуйх
прощать кого за что(шалтгаан) - уучлах
слушать что - сонсох
спешить в/на что:куда - юунд:хаашаа яарах
спрашивать кого(хэнээс) - асуух
учить что - сурах
хотеть кого/что(хэнийг,юуг)- хүсэх
читать что - унших
 
Жишээ:
Благодарю вас
На что вы жалуетесь? Таны хаана тааламжгүй байна?
Он иногда жалуется на друзей по классу. Түүнд хааяа ангийн найз нар нь төвөгтэй байдаг.
Он знает этого мальчика. Тэр энэ хүүг мэднэ.
Мой отец любит играть в шахматы. Аав маань шатар тоглох дуртай.
Мой друг изучает монголскую историю.
Она купила этот стул вчера. Тэр өчирдөр энэ сандлыг авсан
Я люблю музыку Чайковского.
Я надеюсь на то, что в будущем году всё будеть лучще.
Поздравляю вас с днём рождения.
Поздравляю тебя с новым годом.
Антон попросил меня помочь ему сделать домашнее здание - Антон намайг гэрийн даалгаварт нь туслахыг хүсэв.
Он пригласил домой нового школьника. Тэр шинээр ирсэн сурагч(эр)ыг гэртээ урилаа.
Она пригласил домой всех друзей. Тэр бүх найз нараа гэртээ урив.
Я слушаю музыку.
Мой корейский друг Мину учит русский язык.
Я учу новые слова.
Что вы хотите? Кофе или зелёный чай? Я хочу зелёный чай.
Мама читает журнал и папа читает газету.

*** Бусад хэрэглээ
  1. Хоёр зүйлийг харьцуулахад ялгааг нь илэрхийлэхдээ : на + что(хэр хэмжээ)
  2. Баярласнаа илэрхийлэхэд шалтгааныг хэлэхдээ : за + что(шалтгаан)
  3. Уучлалт гуйхад шалтгаанийг хэлэхдээ : за + что(шалтгаан)
  4. Хэдэн цагт гэсэн утгыг илэрхийлэхэд хэрэглэнэ.
  5. Аль гарагт гэсэн утгыг илэрхийлэхэд хэрэглэнэ.
    • понедельник - в понедельник(даваа гарагт), среда - в среду(лхагва гарагт)
  6. Хэр зэрэг давтагдахыг илэрхийлэхдээ : сколько раз в что(цаг хугацаа)
  7. Бүхий л өдөржингөө гэх мэт хугацааг илэрхийлэхдээ : весь что(хугацаа) = целый что(хугацаа)
Жишээ нь:
Мой брат старше меня на два года.
Благодарю вас за помощь!
Я встаю в девять часов.
В субботу я еду на дачу. Энэ хагас сайнд зуслангийн байр луугаа явна.
Я обычно звоню ей два раза в день. Би тэрэн лүү ихэнхдээ өдөрт 2 залгадаг.
весь день, целый день, всю осень, целую весну
ХҮҮ - үйл үгийн хувираагүй хэлбэр